Açıklama

Voltaire’in Candide’ininDr. Panglossu Hannover’inLövenixi Leibniz Newton ile eşzamanlı olarak icat ettiği diferansiyel hesapla matematik alanında çığır açmış bir dahidir. Çağını aşan düşünceleriyle uzayın ve zamanın mutlak değil izafî olduğu fikrini geliştirmesiyle izafiyet teorisinin vehissedilir olmayan algılar yaklaşımıyla da modern bilinçaltı psikolojisinin temellerini atmıştır. Felsefî yaklaşımıyla ise Frege’den Kripke’ye kadar birçok yirminci asır filozofuna ilham vermiştir. Leibniz’in felsefî sisteminin başlıca hedefi ahenktir. Onun felsefesi yalnızca kâinatın kurucu ilkesinin ahenk olduğu fikrine dayanmakla kalmaz belli başlı filozofların düşüncelerinin bir ahengini kurmayı da hedefler. Leibniz gerçekten de birtakım kadim düşünce gelenekleriyle çağının en yenilikçi fikirlerinin aynı potada eritildiği bir sistem inşa etmeye çabalamıştır. İlk bakışta birbiriyle çelişik görünen farklı dünya tasavvurlarının tutarlı bir sentezini meydana getirmek Leibniz’in öncelikli amacı olmuştur. Fransız filozof Emile Boutroux’nun tercümesini sunduğumuz metni Monadologie’nin 1892 tarihli bir baskısında yer alan oldukça geniş ve titiz bir Leibniz incelemesidir. Boutroux bu metninde Leibniz’in felsefesinin aslına uygun bir tasvirini yapmak gibi çetin bir işin üstesinden ustalıkla geliyor. Varlık anlayışından bilgi teorisine Tanrı anlayışından etiğine Leibniz’in engin düşünce dünyasına giriş için güvenilir bir kroki çiziyor.